Amerykański sen Wojciecha Fangora we Wrocławiu

Wystawa „Wojciech Fangor. American Dream” to rzadka okazja, by na własne oczy zobaczyć słynne wirujące koła i psychodeliczne fale w tak dużej liczbie zgromadzone w jednym miejscu. Na ekspozycji w siedzibie Krupa Art Foudation przy wrocławskim rynku będzie można obejrzeć 48 prac artysty.

Wojciech Fangor tworzył swoje najbardziej znane prace – słynne koła oraz bezkrawędziowe fale – w latach 60. i 70. XX wieku, gdy eksperymentował z op-artem, czyli sztuką optyczną, która poprzez immersyjny charakter oddziałuje na zmysł wzroku i postrzeganie przestrzeni. Patrząc na obrazy, oglądający wchodzą w interakcję z przestrzenią i doświadczają psychofizycznych wrażeń ruchu oraz zmiany.

Zgromadzone na wystawie obiekty zostały tak zaaranżowane, by odbiorca mógł odczuć to, co Wojciech Fangor nazywał „pozytywną przestrzenią iluzyjną”. Artysta celowo oddziaływał na proces patrzenia widza i jego psychosomatyczne odczuwanie siebie w przestrzeni. W 1969 roku pisał do Krystyny Fangor: „Jeżeli coś zrobiłem w malarstwie, to nie w sensie literackiego znaku, ale raczej w dziedzinie zmysłowego, wizualnego doznania”.

Wojciech Fangor wszystkie prezentowane na wystawie obrazy stworzył poza Polską. Na czas ekspozycji w siedzibie KAF zostały wypożyczone z prywatnych kolekcji krajowych i zagranicznych. Dom aukcyjny DESA Unicum oraz Fangor Foundation, partnerzy wystawy pomogli w pozyskaniu obiektów oraz kontaktach z kolekcjonerami i wsparli merytorycznie projekt.

Wojciech Fangor i jego amerykański sen

„Wojciech Fangor […] zyskał międzynarodowe uznanie dzięki unikalnemu podejściu do sztuki optycznej oraz umiejętności tworzenia dzieł oddziałujących na percepcję odbiorców. Zaczynał od tradycyjnego malarstwa figuratywnego, aby w latach 50. eksperymentować z formą i kolorem, co doprowadziło go do zainteresowania się przestrzenią jako integralnym elementem dzieła sztuki. Najbardziej spektakularny okres twórczości Fangora przypada na lata 60. i 70., kiedy to artysta rozwijał swoje słynne techniki op-artowe” – wyjaśniają organizatorzy wystawy.

Znaczącym wydarzeniem w karierze twórcy była indywidualna wystawa w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku w 1970 roku. Wojciech Fangor jako jedyny polski artysta został w ten sposób doceniony przez słynne amerykańskie muzeum. We Wrocławiu będzie można obejrzeć siedem prac prezentowanych w Nowym Jorku.

„Okres wystawy w Muzeum Guggenheima to czas, w którym artysta pogłębiał i komplikował kwestie symetrii. To wtedy w jego obrazach zaczęły pojawiać się motywy w kształcie rozgwiazd oraz fale w odbiciu lustrzanym o odwróconej i przesuniętej symetrii. Ewolucję przeszły także koła, które zaczęły tracić ślad po powierzchni obrazu – biały centralny okrąg. W tym okresie ich środki są wypełnione kolorem, dzięki czemu wzmaga się ich halucynacyjny efekt. Trudno w przypadku tych obrazów nie pomyśleć o psychodelii, barwnych wizjach wywoływanych w narkotycznych transach i o kulturze amerykańskiej kontestacji” – czytamy w opisie wystawy.

– Można powiedzieć, że inwencja artysty wzbiła się w tych latach otaczających wystawę w Guggenheimie na najwyższy poziom, a potem szybko (i bez wsparcia galerii) uległa wyczerpaniu. Cokolwiek zdarzyło się później w twórczości Fangora, nigdy nie było tak adekwatne do swoich czasów, jak ten rozdział pomiędzy 1956 i 1973 rokiem – uważa Dorota Monkiewicz, kuratorka wystawy w Krupa Art Foundation.

W połowie lat 60. XX w. Wojciech Fangor wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i nawiązał współpracę z renomowaną galerią w Nowym Jorku, dzięki której mógł malować, wystawiać i sprzedawać. W latach 90. Artysta powrócił do Polski, gdzie kontynuował pracę nad nowymi projektami. Zmarł w 2015 roku.

Przestrzeń dla sztuki

Organizator wystawy, Krupa Art Foundation, to fundacja założona przez Sylwię i Piotra Krupów – niezależna instytucja promująca sztukę współczesną. Fundacja wspiera artystów, szczególnie młodych twórców, poprzez finansowanie, organizowanie wystaw oraz konkursów, takich jak KAF Young Art Prize. Fundacja także angażuje świat biznesu w promocję sztuki.

Siedziba KAF przy wrocławskim rynku jest miejscem prezentacji jednej z najlepszych w Polsce kolekcji sztuki XX i XXI wieku oraz przestrzenią, w której prowadzone są działania edukacyjne, odbywają się spotkania poświęcone sztuce oraz organizowane są wystawy czasowe, jak ekspozycja „Wojciech Fangor. American Dream”, która dla miłośników sztuki współczesnej jest okazją, by poznać twórczość jednego z najważniejszych polskich artystów XX wieku. Wojciech Fangor pozostawił po sobie dorobek, który inspiruje artystów na całym świecie, m.in. Rafała Kapicę, z którym wywiad publikujemy w designdoc.pl.

Wystawa „Wojciech Fangor. American Dream”
Miejsce: Krupa Art Foundation, Rynek 36, Wrocław
Czas trwania: od 13 lipca do 20 października 2024 r.
Kuratorka wystawy: Dorota Monkiewicz
Projektant wystawy: Robert Rumas

Partnerzy wystawy: DESA Unicum, Wojciech Fangor Foundation
Zdjęcia obiektów zostały udostępnione dzięki uprzejmości Wojciech Fangor Foundation