Stanisław Kubicki – bunt i wolność

Stanisław Kubicki (1889-1942), artysta malarz, grafik, teoretyk sztuki i poeta jest autorem słynnej „Wieży Babel”, dzieła uznawanego za manifest poznańskich ekspresjonistów. Wystawa jego prac w Wejman Gallery zatytułowana jest „Bunt i wolność”. Te dwa słowa, dla artysty szczególnie ważne zarówno w życiu, jak i w twórczości, znalazły artystyczny wyraz w pracach prezentowanych na ekspozycji.

„Wieża Babel”, dzieło które w 1918 roku znalazło się na plakacie zapraszającym na pierwszą wystawę poznańskich ekspresjonistów, jest najbardziej znanym linorytem Stanisława Kubickiego spośród wystawionych w galerii przy ulicy Jaracza.

Prezentowane w Wejman Gallery grafiki – od prac „Akt z Chmurami” i „Wieża kościelna w Schömberg” z 1916 roku, inspirowanych ludowym drzeworytem, poprzez wspomnianą „Wieżę Babel” z 1917 roku, kiedy to artysta nawiązał kontakt ze środowiskiem niemieckich ekspresjonistów skupionych wokół pisma „Die Aktion”, po „Tancerkę” i „Myśl” uznawane za pierwsze polskie dzieła awangardowe – ilustrują artystyczny rozwój Kubickiego.

„Tancerka” pokazana jest na ekspozycji nie tylko w formie odbitki o wymiarach 23,7 x 24,8 cm, ale również w powiększeniu. Umieszczony na ścianie wydruk na folii przyciąga wzrok przechodniów, którzy mogą go dostrzec przez szyby witryny. Grafika i pozostałe prace, wieczorem podświetlone, zapraszają do środka – do świata artysty.

Stanisław Kubicki – artysta multidyscyplinarny

Stanisław Kubicki był twórcą bardzo wszechstronnym – malarzem, grafikiem i teoretykiem sztuki, a także poetą tworzącym w języku polskim i niemieckim. Urodził się w 1889 roku w polskiej rodzinie na terenie ówczesnego Cesarstwa Niemieckiego. Studiował architekturę (1908-1909) na Berliner Bauakademie, równolegle uczęszczając na zajęcia na Wydziale Filologicznym Friedrich Wilhelm Universität.

Zgłębiał także tajniki botaniki i zoologii (1909-1911). Wyraz tych zainteresowań można odnaleźć w jego obrazach z początku lat 30. XX wieku.

W 1911 roku Kubicki rozpoczął naukę w Königliche Kunstschule w Berlinie. Studia przerwał wybuch I wojny światowej. Artysta został wcielony do armii. Z powodu ran odniesionych w walkach skierowano go do służby zastępczej, podczas której tworzył projekty późniejszych grafik.

W 1918 wraz z Jerzym Hulewiczem powołali do życia grupę Bunt zrzeszającą poznańskich ekspresjonistów skupionych wokół czasopisma „Zdrój”. Stanisław Kubicki, jako jedyny przedstawiciel grupy, w latach 1919-20 wystawiał swoje prace w słynnej berlińskiej galerii awangardy „Der Sturm”.

W 1922 założył w Berlinie formację Progressive prezentującą dzieła członków grupy m.in. w Amsterdamie, Moskwie i Chicago. Do 1933 roku współpracował z pismem „a-z”. Odchodził już wówczas od ekspresjonizmu ku kubizmowi i konstruktywizmowi. Był współzałożycielem anarchistycznej grupy artystycznej Die Kommune.

Gdy w Niemczech do władzy doszli naziści, przeniósł się z Berlina do Poznania. W czasie II wojny światowej działał w ruchu oporu. Aresztowany w 1941 roku i osadzony na Pawiaku, został zamordowany prawdopodobnie w czerwcu 1942 roku. Walczył o wolność Polski, wolność artystyczną i osobistą. Buntował się przeciwko temu, co w tych trudnych czasach działo się na świecie i przeciwko skostniałej sztuce akademickiej.