Kolekcja wideo CSW w nowej odsłonie

Wystawa „Robienie nowych światów zamiast dać spokój” prezentuje prace o różnorodnym charakterze. Duża różnorodność pokazuje, jak wiele możliwości w sztuce daje kamera i zmusza do zadania sobie pytania: jak wiele jej zastosowań nie zostało jeszcze odkrytych? Wystawa jest dostępna do 19 stycznia 2025 r.

Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Współczesnej, której założenia tworzone były od wczesnych lat 90. ubiegłego wieku pod egidą dyrektora Wojciecha Krukowskiego, jest w zasadniczej części pochodną programu wystaw czasowych tej instytucji i stanowi swoiste archiwum jej bieżącego programu realizowanego przez ostatnie trzydzieści lat. W dużej mierze właśnie to decyduje o specyfice zbiorów gromadzonych w Zamku Ujazdowskim i nadaje im interdyscyplinarny charakter.

Na wystawie „Robienie nowych światów zamiast dać spokój” przedstawiamy ponad trzydzieści dzieł z lat 1973–2018, które stanowią trzon naszych zbiorów sztuki wideo

– wyjaśniają organizatorzy wystawy.

„Robienie nowych światów zamiast dać spokój”

Autorem pracy, od której nazwano wystawę, jest Wojciech Bąkowski. Dzieło jest oszczędne w środkach. Na czarno-białym ekranie pojawia się tak naprawdę kilka klatek filmu. Bąkowski oprócz tradycyjnych ujęć zdecydował się wprowadzić do swojej pracy krótkie animacje.

Całą atmosferę filmu określa wzbudzająca niepokój muzyka oraz głos narratora. Widz doświadcza uczucia izolacji i przytłoczenia, bo właśnie w takim świecie żyje podmiot liryczny. Mimo tego narrator decyduje się na tworzenie nowych światów i opuszczenie tego, w którym czuje się źle.

Dzieło można interpretować na wiele sposobów, co sprawia, że staje się uniwersalne dla każdego. Przedstawiona smutna rzeczywistość może obrazować trudną sytuację, w której często znajduje się człowiek. Utrata pracy, choroba, utrata bliskiej osoby – w momencie, gdy się wydarzają, wydaje się, że to koniec świata. Dlatego w takich sytuacjach jedyne, co pozostaje, to „robić nowy świat”, w którym widać nowe perspektywy, a przede wszystkim daje on nadzieję na lepsze jutro.

Niedorzeczność na ekranie

Filmy animowane są głównie kojarzone z produkcjami dla najmłodszych widzów. Animacje dostępne na wystawie z pewnością nie należą do tych infantylnych. „Kompletne bzdury” Piotra Bosackiego to groteskowa opowieść o jelitach opuszczających ciało człowieka, aby żyć swoim własnym pasożytniczym życiem. Bosacki w swojej sztuce często wychodzi poza utarte kanony i myśli nieszablonowo. Przepełniona humorem i absurdem opowieść z klatki na klatkę staje się coraz bardziej intrygująca.

Oprócz filmu na ścianach muzeum znajdują się faktyczne materiały wykorzystane przy produkcji wideo. Jest to niepowtarzalna okazja, żeby spojrzeć na proces twórczy po drugiej stronie kamery. Okazuje się, że nie potrzeba ogromnego budżetu, aby stworzyć film. Kluczem do sukcesu jest inwencja, a przede wszystkim chęć tworzenia.

Sztuka wideo i nowe technologie

Prace na wystawie „Robienie nowych światów zamiast dać spokój” były już wcześniej prezentowane na przestrzeni lat, ale po raz pierwszy kolekcja wideo Zamku Ujazdowskiego jest udostępniona w takim zestawieniu. Wyświetlanie filmów na instalacjach, starych telewizorach czy nawet rzeźbach pozwala widzowi wczuć się w opowiadaną historię i buduje niepowtarzalną atmosferę.

Ekspozycja świetnie odzwierciedla rozwój technologii i wpływ  na sztukę. Analog ustąpił miejsca technice cyfrowej. Oprócz wideo w tradycyjnej formie, artyści zaczęli eksperymentować z filmem i używać go w niekonwencjonalny sposób. Od pierwszego filmu nakręconego jednosoczewkową kamerą w 1888 roku do dzisiejszych produkcji, sztuka filmowa przeszła długą drogę.

W obecnych czasach dynamicznego rozwoju technologicznego i pogoni za najnowszymi gadżetami, jedynym, co pozostaje stałe jest, to co zostanie stworzone przy ich pomocy.

Wbrew pozorom na kształtowanie się kina mają wpływ osoby po każdej stronie ekranu. To właśnie widzowie decydują, co jest warte uwagi, wzbudza emocje i jest zapamiętywane. Kolekcja wideo Zamku Ujazdowskiego wzbudza pełną gamę emocji i z pewnością nie jest łatwa do zapomnienia.

Artystki i artyści

Wojciech Bąkowski, Piotr Bosacki, Karolina Breguła, Hubert Czerepok, Oskar Dawicki, Izabella Gustowska, Heidrun Holzfeind, Zuzanna Janin, Christian Jankowski, C.T. Jasper i Joanna Malinowska, Marcus Kaiser i Andree Korpys oraz Markus Löffler, Anna Konik, Dominik Lejman, Norman Leto, Zbigniew Libera, Anna Molska, Dominika Olszowy, Franciszek Orłowski, Tony Oursler, Agnieszka Polska, Karol Radziszewski, Joanna Rajkowska, Józef Robakowski, Konrad Smoleński, Piotr Wyrzykowski, Marek Zygmunt, Alicja Żebrowska, Artur Żmijewski

Kuratorka: Ewa Gorządek