Małgorzata Mirga-Tas przeczarowuje świat w Wenecji
Od dziś w Pawilonie Polskim na 59. Międzynarodowej Wystawie Sztuki Biennale w Wenecji można oglądać wystawę „Przeczarowując świat” Małgorzaty Mirgi-Tas – polsko-romską opowieść w formie uszytej z tkanin instalacji.
3
Małgorzata Mirga-Tas stworzyła monumentalną instalację wypełniającą przestrzeń pawilonu, która składa się z dwunastu wielkoformatowych trójdzielnych tkanin nawiązujących do cyklu fresków z Palazzo Schifanoia w Ferrarze i siedemnastowiecznych rycin Jacquesa Callota. Autorka odwołuje się do fundamentalnych dla europejskiej historii sztuki obrazów przedstawiających bogów olimpijskich, znaki zodiaku, sceny z życia dworu w Ferrarze, by opowiedzieć o polsko-romskiej tożsamości.
„Punktem wyjścia była kompozycja z Palazzo Schifanoia. Trójpodział na sferę mitologiczną w górnym pasie, pośrodku dekany i miesiące, znaczące cykliczność roku, a na dole życie codzienne ludzi. My tworzymy swój własny pałac obrazów. Trochę przy tym zmieniając, mitologię zastępując „przewłaszczeniem” obrazu Romów z grafik Callota. Środkowa część bliska jest motywom z Ferrary, pojawiają się karty tarota, znaki zodiaku, ale wymyślone postaci mitologiczne zastąpiły kobiety romskie, bohaterki afektywnych herstorii. W kontekście innych prac, które są przeładowane barwami, ten środkowy pas, na błękitnym tle, uspokaja i wycisza, odłącza górę od dołu, a jednocześnie je spaja. Dolną część wypełniają obrazy współczesnego życia Romów, przede wszystkim z Małopolski. Choć w kontekście współczesności myślałam też o zdjęciach z lat 80.” – opowiada o dziele Małgorzata Mirga-Tas w wywiadzie udzielonym Culture.pl.
Praca artystki nawiązuje do tytułu tegorocznej edycji Biennale – „Mleko snów” – tworząc świat „przeczarowany”, dający schronienie, nadzieję i wytchnienie. Wystawie towarzyszy katalog, w którym znalazły się teksty kuratorów, eseje zaproszonych pisarzy Ali Smith i Damiana Le Basa, uczonej Ethel Brooks oraz wiersze Teresy Mirgi i Jana Mirgi. Na jesień zaplanowano premierę filmu dokumentalnego o Małgorzacie Mirdze-Tas w reżyserii Anny Zakrzewskiej, który prezentuje sylwetkę artystki, opowiada o romskiej tradycji i stanowi zapis kolektywnego tworzenia wystawy, nad którą pracowały z autorką m.in. jej ciocia Stanisława Mirga (która wcześniej pomagała Małgorzacie przy wystawie w Arsenale w Białymstoku), Halina Bednarz, szyjąca stroje dla romskiego zespołu, i Małgorzata Bronska, która uczyła w Technikum Tkactwa Artystycznego w Zakopanem.
Małgorzata Mirga-Tas
Małgorzata Mirga-Tas jest rzeźbiarką, artystką wizualną, malarką, edukatorką i aktywistką, autorką m.in. Pomnika Pamięci o Zagładzie Romów w Borzęcinie Dolnym, cykli „Wesiune thana”, „29” i „Wyjście z Egiptu”. W 2021 roku otrzymała Paszport Polityki za rok 2020 w kategorii sztuki wizualne. Jest absolwentką Liceum Sztuk Plastycznych im. Antoniego Kenara i Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wcześniej brała już udział w weneckim Biennale, wystawiając w Pawilonie Romskim. Tegoroczna ekspozycja jej prac w Pawilonie Polskim została zorganizowana przez Zachętę – Narodową Galerię Sztuki, a jej partnerami są Instytut Adama Mickiewicza i Europejski Instytut Sztuki i Kultury Romskiej (we współpracy z Instytutem Polskim w Rzymie). Prezentacja potrwa do 27 listopada.
Zdjęcia: Daniel Rumiancew / serwis prasowy IAM
