MASZ ROOM – mówi Paula Rydel, laureatka prestiżowego konkursu architektonicznego

Konkurs Geberit zorganizowano już po raz dwudziesty piąty. Zadaniem konkursowym w tegorocznej edycji było zaprojektowanie mobilnej toalety publicznej, która mogłaby stanąć w ogrodzie Pałacu Zamoyskich w Warszawie, obiektu przeznaczonego dla wszystkich, ale dostosowanego zwłaszcza do potrzeb osób o ograniczonej możliwości poruszania się, ludzi starszych, dzieci i osób z niepełnosprawnością wzroku lub słuchu. Wyniki ogłoszono podczas gali, która odbyła się w pawilonie wystawowo-konferencyjnym SAPR, na terenie Pałacu Zamoyskich w Warszawie. Wydarzenie poprowadziła Katarzyna Jaroszyńska, dziennikarka TVN.

Sąd konkursowy

Nadesłane projekty oceniło jury w składzie: prof. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz (Przewodnicząca Jury) – Generalny Projektant i Wiceprezes Kuryłowicz & Associates, sędzia SARP Warszawa; dr hab. inż. arch. Agata Twardoch – architektka i urbanistka, profesorka na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej; Dorota Sibińska – architektka, współzałożycielka pracowni architektonicznej Xystudio; Aleksandra Wasilkowska – architektka, właścicielka Pracownia Architektoniczna Aleksandra Wasilkowska, Marlena Happach, architektka i urbanistka, dyrektorka Biura Architektury i Planowania Przestrzennego m. st. Warszawy; dr inż. arch. Jerzy Grochulski – Prezes SARP w latach 2006–2012, Wykładowca na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej; Szymon Wojciechowski – architekt, Prezes Zarządu APA Wojciechowski Architekci; Marek Chrobak wiceprezes SARP, który zastąpił Agnieszkę Kalinowską-Sołtys, Prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich; Szczepan Wroński – założyciel i partner pracowni WXCA; Jacek Tryc – architekt, właściciel pracowni Jacek Tryc – wnętrza, laureat pierwszej edycji konkursu ,,Projekt Łazienki”; Jakub Krzysztofik – architekt i urbanista, prezes SARP Łódź, właściciel pracowni projektowej 3DARCHITEKCI oraz Przemysław Powalacz – Prezes Zarządu Geberit.

Konkurs Geberit – Grand Prix

Główną nagrodę konkursu „Projekt Łazienki 2023” oraz nagrodę specjalną za projektowanie w duchu zrównoważonego rozwoju i wykorzystanie materiałów odnawialnych oraz przyjaznych dla środowiska, zastosowanie źródeł energii odnawialnej, projektowanie rozwiązań mających na celu zmianę nieekologicznych zachowań mieszkańców i turystów otrzymał projekt „MASZ | ROOM”, którego autorką jest Paula Rydel. Zdaniem jury „pracę wyróżnia cyrkularna architektura w postaci samowystarczalnego i biodegradowalnego modułu sanitarnego, wykorzystującego potencjał lokalnie wytwarzanych materiałów w postaci grzybni i konstrukcji drewnianej. Zaprojektowane moduły toalet są neutralne pod względem płci, uwzględniają potrzeby rodzinne, dziecięce, osób starszych i osób o potrzebach szczególnych. W projekcie przyjęto również perspektywę pozaludzką, poszerzając funkcję toalety o funkcję integracji międzygatunkowej. Naturalne i organiczne ściany i dach staną się domem dla awifauny, owadów i małych organizmów. Zredukowana skala i ergonomia toalety pozwala nie tylko na swobodny transport, ale również elastyczne i nieinwazyjne wpisanie pojedynczego obiektu lub całego systemu toalet w wymagający kontekst urbanistyczny zarówno parku przy budynku SARP, jak i potencjalnie innych lokalizacji. Praca ,,MASZ | ROOM” pod względem architektonicznym to forma skromna i empatyczna, zaś pod kątem społecznym i ekologicznym – odważna i progresywna, dzięki czemu ma szansę na rozwinięcie kultury sanitacyjnej, a nawet szerszej refleksji na temat architektury cyrkularnej o wiele lat do przodu, stając się kierunkowskazem dla przyszłego rozwoju architektury publicznej w większej skali.

Konkurs Geberit – wyróżnienie I stopnia

Powędrowało ono do Moniki Puchały i Tomasza Sachanowicza za koncepcję ,,W harmonii z otoczeniem”. Projekt, jak uzasadniło jury, „jako jeden z nielicznych, idealnie wpisał się w krajobraz parkowy Pałacu Zamoyskiego, sprytnie mijając istniejące drzewa i tworząc bardzo elegancki, falujący parawan. W meandrach kryją się toalety o różnym programie, mniej i bardziej przestronne. Mogą tworzyć ciąg lub tworzyć pętle zamknięte. Redukcja funkcji toalety do minimum sprawia, że można ją szybko postawić na placu miejskim, w ogrodzie czy na lokalnym festynie, tworząc zupełnie inną jakość estetyczną toalet przenośnych. Rozwiązania zastosowane w projekcie są proste technologicznie i ekonomiczne”. Przyznając nagrodę, jury chciało docenić odwagę, pomysłowość oraz innowacyjne podejście do tematu.

Konkurs Geberit – wyróżnienie II stopnia

Wyróżnienie II stopnia zdobyli Mikołaj Baczyński i Dawid Kruźlak za pracę „Canvas”. Wyróżnienie przyznano za projekt „wyszukanej, organicznej i nieregularnie zaoblonej formy brył mieszczących pojedyncze toalety, pozostających w dobrej przestrzennej i wizualnej relacji z neorenesansowym pałacem i modernistycznym pawilonem wystawowym. Zaproponowany układ kubatur pozwala na widzenie ich w kontekście zielonego otoczenia ogrodu Pałacu Zamoyskich, jako nieinwazyjnej interwencji, szanującej parkowy walor otoczenia i poprzez wzajemną „przezierną” ich kompozycję, dającej wrażenie ciągłości układu ogrodu. Niewielkie gabaryty modułów toalet czynią możliwą ich dobrą adaptowalność w różnych lokalizacjach. Ich wizualna neutralność, będąca efektem rozwiązania układu przestrzennego i koncepcji ścian zewnętrznych, zapowiada dobre wpisywanie się w przestrzenie inne niż tylko parkowe, równocześnie z szansą na komponowanie z nich układów odpowiadającym wymaganiom tych odmiennych warunków otoczenia”.

Konkurs Geberit – wyróżnienie III stopnia

To wyróżnienie, równorzędne, otrzymały 3 projekty. Pierwszy z nich, „Rozsuwane Kapsuły”, którego autorami są: Gabriela Szewczak, Alicja Szedel, Natalia Fleites-Jończyk i Adrian Makowiecki, został wyróżniony za „rozwiązania funkcjonale, w szczególności możliwość minimalizacji gabarytów modułów dla potrzeb transportu. W założeniach projektowych system rozkładania modułów zwiększający funkcjonalność transportową stanowi również subtelny sposób oświetlenia przestrzeni wokół toalety, zwiększając bezpieczeństwo w nocy. Pragmatyczne rozwiązania w połączeniu z innowacyjnością dały funkcjonalną toaletę zaprojektowaną według zasad projektowania uniwersalnego”. Drugie wyróżnienie równorzędne III stopnia otrzymali: Oskar Czajkowski i Wojciech Smyczek, za projekt ,,KOLOcki”. Jury doceniło to, że „stosując bardzo proste, a zarazem dobre i sprawdzone narzędzia języka architektonicznego, autorzy stworzyli uniwersalne w swojej formie i funkcji obiekty z pełnym poszanowaniem ergonomii, ekonomii i pro-ekologii. Elementy elewacji i systemowe rozwiązanie poszczególnych modułów dają pełny wachlarz aplikacji w różnych miejscach i kontekstach”. Trzecie wyróżnienie równorzędne III stopnia i nagrodę specjalną za najlepiej zaprojektowane wnętrze łazienki otrzymali: Michał Ciebień i Paweł Białas za koncepcję ,,Parasite Box”. Jurorzy docenili wykorzystanie płyt CLT jako materiału wykończeniowego, który tworzy jednocześnie konstrukcję modułu toalety. „Moduł jest łatwy do transportu, a częsta zmiana lokalizacji nie powoduje jego usterek i uszkodzeń. Proste monolityczne płaszczyzny ścian i podłóg wpisują się we współczesne trendy projektowe, a jednocześnie ułatwiają utrzymanie czystości w pomieszczeniu, co ma duże znaczenie, zwłaszcza w toalecie publicznej. Wysoka kultura projektowa autorów opracowania, minimalizm zastosowanych form i powściągliwość w doborze materiałów wykończeniowych zaowocowały wnętrzem spokojnym, nienarzucającym się, które doskonale wkomponuje się w otoczenie Pałacu Zamoyskich. Pomysł wprowadzenia do wnętrza elementów otoczenia pozwala zachować również kontekst każdego innego miejsca, w którym toaleta będzie ustawiona”.

Konkurs Geberit – nagroda specjalna

Nagrodę specjalną za najlepiej zaprojektowaną toaletę publiczną zgodną z zasadami projektowania uniwersalnego otrzymały: Alicja Maculewicz i Kinga Kin za projekt ,,Krótka historia dostępności”. Praca została wyróżniona za „dbałość o potraktowaną bardzo szeroko rzeczywistą dostępność. W tej propozycji konkursowej wzięto pod uwagę wiele różnorodnych potrzeb użytkowników i użytkowniczek. Zaproponowano m.in.: montaż paneli tyflograficznych oraz oznaczenia w kontrastowych kolorach (w trosce o komfort osób niewidomych i słabowidzących); pochwyty wokół pawilonów i we wnętrzach oraz bezprogowe wejścia do kabin (z myślą o osobach z trudnościami w poruszaniu się); przystosowanie wszystkich pomieszczeń do potrzeb OzN (by uniknąć niepotrzebnej stygmatyzacji) oraz podział według wielkości urządzeń zamiast tradycyjnego podziału na toaletę damską i męską”.

Konkurs Geberit cieszy się zainteresowaniem internautów, którzy wybrali najlepszy, ich zdaniem, projekt. Najwięcej ich głosów otrzymał projekt „MODULAR Toalety Publiczne”, którego autorami są Marta Lorek, Kinga Dziki, Szymon Misiak i Jakub Miśniakiewicz.

Konkurs Geberit – Partner: Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP

O udziale w konkursie opowiada na naszych łamach w rozmowie z Zofią Malicką laureatka Paula Rydel.