Jacek Marczewski spotkał nad Wisłą ducha Ikonarów

Jacek Marczewski przez dwa lata szukał na wiślanych brzegach, plażach, wyspach wyrzuconych przez Wisłę pni drzew, którym rzeka nadała rzeźbiarskie formy. Fotografując je, zastanawiał się, jak określić te organiczne obiekty. Nazwa Ikonary powstała z połączenia słów ‘ikona’ i ‘konar’.

Artystyczny projekt autor postanowił zakończyć wystawą „Ikonary”, która była prezentowana od 6 czerwca 2024 r. do 5 sierpnia 2024 r. nad Wisłą – na Bulwarze gen. George’a Smitha Pattona w Warszawie (przy kładce pieszo-rowerowej). W sierpniu 2024 r. wystawa eksponowana będzie w nadwiślańskich miastach w ramach Festiwalu Wisły: 11 sierpnia we Włocławku, 14-15 sierpnia w Toruniu, 17 sierpnia w Bydgoszczy. W tych dniach Jacek Marczewski poprowadzi warsztaty fotograficzne dla festiwalowej publiczności.

„Wisła, największa dzika rzeka w Polsce, od dawien dawna płynie z południa na północ kraju. Meandruje, zmienia koryto – żyje. Fale powodziowe zabierają drzewa rosnące na jej brzegach. Wezbrana rzeka niesie je z nurtem, a opadając, osadza na płyciznach, plażach, wyspach. Woda, piasek, słońce nadają pniom nieoczywiste organiczne kształty. Ikonary dziś są, jutro ich nie ma. Wisła porywa je i zabiera w nieznane” – Jacek Marczewski wyjaśnia w tekście towarzyszącym wystawie.

„Pewnego dnia spotkałem nad Wisłą półnagiego mężczyznę z długimi siwymi włosami – ducha Ikonarów” – pisze. Nie zdradza jednak, kim jest owa zagadkowa postać. Wyjaśnienie publiczność znajdzie na wystawie.

– Organiczne rzeźbiarskie formy stworzone przez naturę fotografowałem w latach 2022–2023. By utrwalić piękne, poetyckie, lecz ulotne wiślane pejzaże, przemierzyłem wiele kilometrów pieszo brzegiem i pływając po rzece tradycyjnymi łodziami drewnianymi – opowiada o pracy nad cyklem.

Jacek Marczewski widywał Ikonary już wcześniej podczas wiślanych rejsów i spacerów brzegiem rzeki. – Któregoś dnia, płynąc Wisłą, zobaczyłem piękne drzewo, które wbiło się w piasek, było omyte falami. Wszedłem w jego środek  (było płytko) i zrobiłem kilka zdjęć. Spojrzałem na nie raz, drugi i pomyślałem, że to jest pomysł: sfotografować to, co rzeka przez tysiąclecia zabiera z brzegu i niesie nurtem – wyjaśnia genezę projektu. Zastanawiałem się, jak to wykonać. Miałem silne przeświadczenie, że fotografie muszą być nie tylko estetyczne, ale też technicznie dopracowane – stwierdza.

– Do stworzenia cyklu użyłem aparatu Fujifilm GFX 50S II gwarantującego efekt, na którym mi zależało. – Byłem przekonany, że zdjęcia muszą być czarno-białe, z dużą rozpiętością tonalną, i horyzontalne – długie i wąskie jak horyzont nad wodą. Pierwotnie zamierzałem fotografować Ikonary starym radzieckim aparatem Horyzont. Po wykonaniu kilkudziesięciu prób stwierdziłem jednak, że jakość, którą uzyskuję jest niewystarczająca. Aparat Fujifilm GFX 50S II, z funkcją panoramiczną, okazał się najlepszym wyborem – podsumowuje.

Jacek Marczewski – fotoreporter, artysta, kurator

Jacek Marczewski jest twórcą fotografii prasowych, kuratorem wystaw, autorem plakatów, albumów; członkiem Rady Press Club Polska i Związku Polskich Artystów Fotografików. W latach 80. XX w. pracował przy realizacji niezależnych projektów artystycznych.

W 1989 r. plakat jego autorstwa „Głosuj z nami” wykorzystano w ogólnopolskiej kampanii wyborczej Solidarności. Współtworzył „Gazetę Wyborczą” jako członek pierwszego zespołu redakcyjnego i wieloletni pracownik.

Publikował między innymi w taki tytułach, jak: „Życie Warszawy”, „Wprost”, „Dziennik”, „Tygodnik Powszechny”, „Newsweek”, „Polityka”, „Konteksty”, „Przekrój”, „Rzeczpospolita”, „National Geographic”, „L’Express”, „Libération”, „Die Zeit”, „The New York Times”.

Jego prace prezentowane były na wielu wystawach, między innymi: „Więźniowie”,„Warszawa. Na dzień przed”, „20 lat «Gazety Wyborczej»” (w Narodowej Galerii Sztuki „Zachęta”), „Schyłek Peerelu. Lata 80. w zdjęciach z agencji Forum”, „Polish Paths to Freedom” (w londyńskim Imperial War Museum), „Globalna solidarność”, „Wyspa, Otok, Island”, „Powidoki wiślane”, „Niepowtarzalni”.

Jacek Marczewski „Ikonary”
Bulwar gen. George’a Smitha Pattona w Warszawie od 6 czerwca 2024 r. do 5 sierpnia 2024 r.
Prezentacje w ramach Festiwalu Wisły: 11 sierpnia we Włocławku, 14-15 sierpnia w Toruniu, 17 sierpnia w Bydgoszczy.
W tych dniach Jacek Marczewski prowadził będzie warsztaty fotograficzne dla festiwalowej publiczności.
Kuratorka wystawy: Iwona Ławecka-Marczewska
Partnerzy: Fujifilm Polska, ZAiKS, Zarząd Zieleni m.st. Warszawy, Dzielnica Wisła, Festiwal Wisły, Szkutnia po Godzinach
Patroni medialni: wyborcza.pl, designdoc.pl
Autor otrzymał stypendium z Funduszu Popierania Twórczości Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.