Re:tradycja, nowe oblicze ludowości. Festiwal, który redefiniuje tradycję
Re:tradycja, największy festiwal sztuki i kultury ludowej w Polsce rozpocznie się już 19 sierpnia. Przez trzy letnie dni i noce Lublin stanie się stolicą żywej kultury tradycyjnej. W programie: koncerty, potańcówki, gry, zabawy, wystawy, warsztaty, pokazy filmów i spotkania.
Festiwal Retradycja, z charakterystycznym dwukropkiem w nazwie, zapisywanej Re:tradycja, znany wcześniej jako Jarmark Jagielloński i realizowany przez Warsztaty Kultury w Lublinie, przez 15 lat istnienia ewoluował, by przybrać obecną formułę. Od kilku lat głównym tematem rozbudowanego programu imprezy jest tradycja ludowa. Tegoroczna edycja potrwa od 19 do 21 sierpnia. Festiwalowe wydarzenia rozgrywać się będą na Starym Mieście, Błoniach pod Zamkiem i Bazylice oo. Dominikanów.
Retradycja według Maniuchy Bikont
Festiwal otworzy kolejna odsłona muzycznej produkcji „re:tradycja”. Za opracowanie merytoryczne koncertu odpowiada Maniucha Bikont, która zaprosiła do współpracy kontynuatorki tradycji wokalnych z terenów Polski, Ukrainy i Białorusi: Tetianę Sopiłkę, Nastę Niakrasavą, Darię Butskayą i Julitę Charytoniuk, które wystąpią z podlaską mistrzynią śpiewu tradycyjnego Wierą Niczyporuk z Malinnik oraz Męskim Zespołem Muzyki Cerkiewnej Katapetasma. Autorem opracowania muzycznego jest Bartosz Weber, który wraz z Miłoszem Pękalą, Michałem Fetlerem i Ksawerym Wójcińskim przedstawi instrumentalną interpretację motywów muzyki tradycyjnej (19 sierpnia o godz. 20.00, scena na Błoniach pod Zamkiem).
Zagraj mi do tańca
Dzień później z tej samej sceny rozbrzmiewać będzie tradycyjna muzyka skrzypcowa, również we współczesnych aranżacjach. Koncert zespołu Zawierucha spodoba się wszystkim, którzy w muzyce poszukują dużej dawki improwizacji i lubią tańczyć. Z pochodzącą z Finlandii grupą Pauanne festiwalowa publiczność odkryje bogactwo pieśni z dawno zaginionej tradycji fińskiej muzyki ludowej (20 sierpnia, godz. 19.30-22.30, scena na Błoniach pod Zamkiem). Drugi dzień zakończy potańcówka, podczas której zagrają kapele wiejskie i zespoły składające się z uczennic i uczniów muzyków tradycyjnych. Tańce otworzy występ Orkiestry Jarmarku Jagiellońskiego, która już od kilku lat jest gospodarzem festiwalowych potańcówek. Zagrają również Kapela Romana Wojciechowskiego z Tomaszowa Mazowieckiego i Kapela Odloty (20 sierpnia, godz. 22.30-2.30, scena na Błoniach pod Zamkiem).
Wielokulturowe brzmienia
W niedzielę wystąpią muzycy pochodzących z różnych kręgów kulturowych. W programie koncertu zespołu Ævestaden, norwesko-szwedzkiego trio, znajdą się tradycyjne psalmy i nowo skomponowane pieśni (21 sierpnia, godz. 14.00, Bazylika Ojców Dominikanów). Light in Babylon to projekt wielokulturowy. Wokalistka i autorka tekstów – Michal Elia Kamal – jest Izraelką o korzeniach irańskich. Grający na santurze Metehan Çiftçi pochodzi z Turcji, a gitarzysta Julien Demarque z Francji. Kolejni wykonawcy, Fanfara Station to Tunezyjczyk Marzouk Mejri (wokal, perkusjonalia, klarnet, loop), pochodzący z Kanady Charles Ferris (trąbka, puzon, tuba, loop) i Włoch Ghiaccioli e Branzini (odpowiedzialny za elektronikę) stworzyli projekt muzyczny, którego jedną z inspiracji były wspomnienia ojca Marzouka Mejriego o orkiestrze dętej (21 sierpnia, godz. 19.30, scena na Błoniach pod Zamkiem).
Spotkania, wystawy, prelekcje, spektakle
Dobrze znany festiwalowej publiczności Jarmark Jagielloński, będzie trwał w tym roku dwa dni. W sobotę i niedzielę odbędą się spotkania z około 140 twórcami, którzy zaprezentują kulturę i tradycje wielu regionów Polski, a także Litwy, Ukrainy i Słowacji. Tematem przewodnim będzie tradycyjna biżuteria i ozdoby: krajki, pasy, wyroby kaletnicze, czapki, takie jak gamerki, magierki czy maciejówki, a także ukraińskie korale i wieńce ślubne. W ramach festiwalu zaprezentowana zostanie wystawa fotografii archiwalnej pochodzącej ze zbiorów Narodowego Centrum Kultury Ludowej i Muzeum Ivana Honczara w Kijowie oraz ekspozycja prezentująca malarstwo i rzeźby Ivana Prykhodko, wybitnego twórcy ludowego, którego prace oraz film o artyście „Ziemia Ivana” (reż. Andrii Lysetskyi) będzie można obejrzeć w galerii OPT Gardzienice mieszczącej się na Starym Mieście.
Okiem etnografa
O swoich badaniach opowie Andrzej Bieńkowski, który jako etnograf i dokumentalista kultury zrealizował kilka wypraw terenowych na terytorium Ukrainy. – Filmowaliśmy od 2003 roku na północy – od granicy z Polską aż za Kijów. Ale też nas zaniosło na ukraińskie Roztocze. Potem za Dniepr, na Połtawszczyznę. Marzyliśmy o kolejnej wyprawie w Karpaty. Na tradycyjną wieś ukraińską, pełną pradawnych obyczajów i wierzeń, Świętych Drzew, zwaliła się nowoczesna, mordercza wojna. Jak poradzą sobie z apokaliptyczną wojną kobiety – strażniczki tradycji? – zastanawia się etnograf. Na to i inne pytania odpowie na spotkaniu, podczas którego pokaże filmy z badań terenowych.
Nie tylko dla najmłodszych
Jak co roku w Bramie Krakowskiej będzie można podziwiać instalację artystyczną nawiązującą do pająka ludowego. Pracę inspirowaną tradycyjnymi ozdobami wykona Ewelina Kruszyńska, artystka i animatorka, zajmująca się designem oraz łączeniem działań związanych z ekologią i ogrodnictwem ze sztuką i animacją kultury. W programie dla dzieci nie zabraknie bardzo lubianego Podwórka Re:tradycji, z dawnymi grami i zabawami (sobota, niedziela, Błonia pod Zamkiem). Każdego dnia festiwalu na patio Warsztatów Kultury odbędą się spektakle: „Dawne zabawki ludowe w Polsce”, muzyczny spektakl dla dzieci i rodzin ukazujący piękno i pomysłowość tradycyjnych polskich zabawek, „O Kogutku, co umiał działać do skutku”, przedstawienie przygotowane na podstawie baśni tradycyjnej ze zbiorów O. Kolberga w autorskiej, rymowanej adaptacji Katarzyny Żytomirskiej oraz „Igraszki z Dropsem” Wędrownego Teatru Lalek Małe Mi. Szczegółowe informacje na stronie retradycja.eu